Herkese selamlaar. Gündemimize bomba gibi düşen karikatür hadisesi ve akabinde kafaları karıştıran telifler hakkında sevgili ilkay'ın blogunda da yorum yaptım. Edindiğim bilgileri buraya da düzenli şekilde yazmamın iyi olacağını düşündüm çünkü orada yorumlar veya yayın silinirse toplu bilgi kalsın burada da diye düşündüm. Az önce kız kardeşimle konuştum. Kendisi ve eşi avukat oldukları için onlara danışmamın iyi olacağını düşündüm. Konuştuklarımızı toparlayıp size maddeler şeklinde aktarıyorum.
- Karikatürler konusunda telif davalarının açılabildiğini ve kullanmamamızın daha iyi olduğunu söyledi. Şöyle bir istisna olabilir mesela arada bir, bir karikatürü çok sevdiysek reklamsız ve para kazanmadan paylaşım yapılabilir. Farklı farklı içeriklerimizin arasında bu önemli olmazmış çünkü karikatürlerden para kazanmayı amaçlayan bir site değiliz. Tabi kime ait olduğunu filan da belirtmek lazım üzerinde belli olmuyorsa sanırım. Zaten karikatürcüler de sosyal medyada sevdiğiniz karikatürlerimizi paylaşmanız bizi de mutlu ediyor ama ticari durumları istemiyoruz gibi bir şey demişti açıklamalarında. Fakat mesela sadece karikatürler üzerine paylaşım yapan siteler ve sayfalar tıklanma başına, reklam başına para kazandıkları için asıl davalar bunlara açılıyormuş. Fikri sınai haklar konusunu inceleyin bir dedi. Çünkü çizerlerin emeğinden para kazanıp onlara ödenmiyor. Karikatürhane gibi yerler örneğin. Film görüntüleri, fragmanlar filan da hep o film dizi izlenen siteler açısından aynı şekilde geçerli. Dizimag filan bu nedenle kapatılmıştı mesela.
- Afişler hakkında sordum. Biz eleştiri ve tanıtım yaptığımız için afiş kullanmamızda bir sakınca yokmuş. Üzerindeki metinlerde ve içerikte değiştirme yapmamak gerekliymiş. Mesela yüzüklerin efendisi afişini alıp pizzaların efendisi şeklinde kullanmak gibi, böyle şeyler yapanlar da varmış galiba. Bu basit bir örnek oldu ama buna benzer bir durumda filmi aşağılamış veya kötülemiş gibi olursak veya bu şekilde fikri kendimiz için kullanmış olursak kötü sonuçları olabilir. Benzer bir durumda Atiye dizisine Buket Uzuner fikir davası açmış Toprak diye bir kitabındaki karakterleri isim değiştirerek kopyaladıklarını söylemiş ve okuyucular da bunu onaylamışlar. Yani kadının fikrini karakterlerini kopyalayıp azıcık değiştirerek kendilerine senaryo ürettikleri için fikir ihlalinden telif davası açılmış diziye.
- Kitaplar hakkındaki yazılarımızda kitabın büyük bir bölümünü aktarmamak gerekliymiş. Yani gereğinden fazla alıntı yapmayın yoksa kopyalıyor durumuna düşersiniz dedi. Mesela on-on beş alıntıyı geçmezsek sıkıntı olmaz. Kitap fotoğraflarını kendiniz çekin başka yerden almayın yoksa bu kez asıl fotoğrafın sahibiyle başınız derde girer dedi.
- Şiir veya kitap seslendirmelerinin sorun olabileceğini düşünüyorum dedi. Çeviri yaparken izin alındığı gibi onda da izin alınması daha doğru olur dedi. Sonuçta sen bu şiiri okuduğun zaman videon izleniyor ve bir şekilde kazancın oluyor izleyici sayın artıyor veya reklam alabiliyorsun dedi. Veya kazancın olmasa bile yazar kişisi onun ürününü kullandığın için bundan memnun olmayabilir ve dava açılabilir dedi. Orada yazıyı kopyalamadan seslendirerek kopya üretmiş oluyoruz çünkü. Eğer kitap şiir seslendirecekseniz telif hakları bitmiş ürünleri tercih edin dedi. Belli yıl geçtikten sonra telif hakkı sona eriyor ve herkese ait oluyor bunlar kamu malı oluyorlar. Büyümeye çalışan yayınevlerinin eski kitapları yeniden basması bu yüzdenmiş, telif ödemeden basıyorlar. Mesela Küçük Prens kitabı neredeyse her yayın evinde var şuan.
- Gifler konusu sıkıntılı. Mesela Cem Yılmaz kendi filmlerinin görüntülerini ve giflerinin kullanımını yasaklatmış bu şekilde kişisel davalar olabilir dedi. Gifler konusunda bunu araştırarak kullanın dedi. Bazı sanatçıların umurunda değilmiş mesela.
- Müzik paylaşımlarında bazı sanatçılar takıntılı oluyormuş onlara dikkat etmek lazım. Bazıları umursamıyormuş. Eski müzikler artık çok fazla izlendiği için telif derdine düşmüyorlarmış çoğunlukla. Genelde biz kendimiz yüklemiyoruz yutuptan paylaşıyoruz o yüzden bir sıkıntı olmaz gibi. Yutupta da herhangi bir hesaptan almak yerine sanatçının kendi paylaştığı videoyu kullanmak daha faydalı olur. Onu da indirip kendi yerimize yüklemeden yani bağlantıyı kullanarak paylaşmak lazım. Böylece bizim bloğumuzda izlense bile izlenme sayısı asıl yüklendiği yerde sanatçının kendi yerinde artıyor yani fayda sağlamış oluyoruz. Yutuptaki paylaş tuşu var olmazdı aksi durumda.
- Ama mesela kimse gidip de sizin blogunuzda benim gifim, fragmanım, videom var mı diye geçmişe kadar didik didik araştırmaz, sadece sayfanız çok ünlenirse dikkati çekebilir veya size gıcık olan birileri tarafından özellikle şikayet edilirseniz ve telif sahibi kişiler bu konuda sert tutumluysa dava açılır dedi. Ticari amaçlar ve para için kullanmadığımız için sakin olabiliriz yani.
- Fark etmeden dava konusu gündeme geldi ve davalık olduk diyelim o zaman içeriği kaldırsak ne oluyor diye sordum. İyi hal indirimi alırsınız ama dava bir kez açılmış olur dedi.
- Dipnot: Sevgili Sadece C. arkadaşımız da bu şekilde güzel ama daha detaylı bir incelemede bulunmuş ve örnekler de göstermiş onu incelemenizi tavsiye ederim :)